Các nhà máy thủy điện ưu tiên điều tiết nước cho sản xuất

UBND tỉnh đã chỉ đạo các nhà máy thủy điện vận hành liên hồ chứa theo đúng quy trình, đồng thời ưu tiên cấp nước phục vụ cho hoạt động sản xuất, sinh hoạt của người dân vùng hạ du.
 
Các hồ thủy điện căng thẳng vì thiếu nước
 
Nhiều tháng qua, tình trạng khô hạn, thiếu nước cho sản xuất, sinh hoạt diễn ra ở nhiều nơi, ảnh hưởng đến đời sống của hàng ngàn hộ dân. Nhiều diện tích cây trồng đang có nguy cơ hư hại, mất trắng vì không có nước tưới.
 
Theo UBND huyện Sơn Hòa, hiện trên địa bàn huyện có 4 trạm bơm dọc sông Ba hoạt động, gồm trạm Gành Ông Dư - xã Sơn Hà; các khu phố Tây Hòa, Đông Hòa, Tịnh Sơn, thị trấn Củng Sơn để cấp nước cho 340ha cây trồng. Các trạm bơm này đều nằm ở hạ lưu thủy điện Sông Ba Hạ nhưng ở thượng lưu sông Con, cửa ra của thủy điện Sông Hinh. Để lấy được nước vào bể hút, hồ chứa thủy điện Sông Ba Hạ phải xả nước với lưu lượng khoảng 40m3/s.
 
Tương tự, huyện Sông Hinh có 3 trạm bơm Buôn Mả Vôi, Tuy Bình và Bến Trâu, phục vụ tưới cho 140ha cây trồng dọc sông Ba và sông Hinh, cần lưu lượng xả 0,50m3/s. Khi nguồn nước của suối Ea Trol gặp khó khăn, địa phương cần sự hỗ trợ của hồ chứa thủy điện Sông Hinh xả nước cho các trạm bơm nêu trên bơm tưới.
 

Từ đầu mùa khô, lưu lượng về các hồ thủy điện đều thấp hơn mực nước trung bình nhiều năm. Đến nay, các hồ chứa thủy điện đều trong tình trạng thiếu nước. Cụ thể, hồ thủy điện Sông Ba Hạ chưa tích đủ nước đảm bảo mực nước tối thiểu theo quy định; hồ thủy điện Sông Hinh chỉ vừa xấp xỉ mực nước tối thiểu. Riêng hồ thủy điện Krông H’năng mực nước cao hơn mực nước tối thiểu. Do vậy, việc bơm nước phát điện cũng như phục vụ sản xuất rất hạn chế.
 
Theo ông Dương Tấn Tưởng, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh, từ đầu tháng 6 đến nay, tình hình nắng nóng gay gắt kéo dài trên diện rộng; lưu vực hồ chứa thủy điện Sông Hinh không có mưa, lượng nước bốc hơi lớn. Do đó, lưu lượng thực đến hồ rất thấp, chỉ đủ bù lượng bốc hơi mặt nước hồ. Đến ngày 10/6, mực nước hồ thủy điện Sông Hinh xuống cao trình 204,27m, nhỏ hơn mực nước quy định trong quy trình (từ 204,3-205m). Tuy nhiên, để đảm bảo công tác cấp nước cho hạ du, đơn vị đã chào giá để phát điện liên tục một tổ máy với lưu lượng trung bình ngày khoảng 27m3/s.






 
Thời điểm này, do nắng nóng gay gắt, nhu cầu phụ tải tăng cao, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã huy động Nhà máy Thủy điện Sông Hinh phát điện với lưu lượng trung bình từ 30-35m3/s. Tuy nhiên, đến ngày 20/6 thì mực nước hồ thủy điện Sông Hinh xuống đến cao trình 202,98m, thấp hơn mực nước quy định (từ 203,7m-204,4m). Do vậy, từ ngày 25/6, đơn vị đã đề xuất UBND tỉnh cho điều chỉnh lưu lượng cấp nước cho hạ du xuống từ 20-25m3/s để đảm bảo sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả và đáp ứng nhu cầu sử dụng nước tối thiểu ở hạ du sông Ba.
 
Trong khi đó, tại hồ thủy điện Sông Ba Hạ đến nay vẫn chưa tích đủ nước đảm bảo mực nước tối thiểu theo quy định, gây không ít khó khăn cho công tác vận hành của nhà máy. Ông Nguyễn Đức Phú, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Thủy điện Sông Ba Hạ, cho biết: Những ngày qua, mặc dù vài nơi đã xuất hiện mưa nhưng lượng mưa không đáng kể, mực nước trong hồ chứa thủy điện Sông Ba Hạ vẫn nằm ở dưới mực nước chết (101m). Thêm vào đó, khu vực miền Trung - Tây Nguyên vẫn đang trong thời điểm nắng nóng, khô hạn; tình trạng thiếu nước sinh hoạt và sản xuất rất căng thẳng.
 
Dự báo trong thời gian tới, tình hình khô hạn vẫn còn kéo dài, lưu lượng nước về hồ rất thấp và mực nước hồ chứa không đảm bảo so với mực nước quy định. Do đó, công tác vận hành phát điện phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ hè thu rất khó khăn. Hiện công ty đang kêu gọi sự chung tay, góp sức từ các nhà máy thủy điện trên lưu vực cũng như các địa phương để phối hợp chặt chẽ hơn trong việc sử dụng nguồn nước một cách tối ưu, đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ cấp nước cho cả mùa khô năm 2019.
 
Ưu tiên nước chống hạn
 
Theo chỉ đạo của UBND tỉnh, từ ngày 15/5-15/9, mỗi ngày Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ phải chạy máy phát điện 2 đợt, mỗi đợt từ 2-5 giờ; lưu lượng tối thiểu từ 30-40m3/s. Nhà máy Thủy điện Sông Hinh phối hợp Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ chạy máy phát điện với lưu lượng tối thiểu 25-35m3/s đảm bảo cấp đủ nước thường xuyên, liên tục cho đầu mối đập Đồng Cam. Nhà máy Thủy điện Krông H’Năng vận hành máy phát điện, xả nước với lưu lượng trung bình trên 10m3/s.
 
Riêng đối với các công trình sử dụng nước phía lòng hồ thủy điện (trạm bơm Buôn Lé, cống tự chảy Suối Trai, công trình thủy lợi sử dụng nước sau thủy điện Sông Ba Hạ) nếu không đủ nước thì cần triển khai bơm mực nước chết để chống hạn. Ngoài ra, khi dòng chảy suối Ea Trol cung cấp cho 3 trạm bơm Buôn Mả Vôi, Tuy Bình và Bến Trâu - huyện Sông Hinh thiếu, Nhà máy Thủy điện Sông Hinh phải xả nước về sông Hinh để cho các trạm bơm hoạt động.
 
Theo ông Nguyễn Đức Phú, trong điều kiện thiếu nước, đơn vị đã cố gắng tận dụng, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nguồn nước để vừa thực hiện tốt công tác phát điện, vừa đảm bảo nhiệm vụ cấp nước sinh hoạt và phục vụ chống hạn.
 
Cụ thể, hiện Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ đang thực hiện 2 đợt chạy máy phát điện trong ngày; mỗi đợt từ 3-5 giờ và theo tình hình lưu lượng nước về hồ để cấp nước phục vụ sản xuất ở các trạm bơm thuộc huyện Sơn Hòa. Đồng thời, đơn vị cũng phối hợp với Nhà máy Thủy điện Sông Hinh vận hành phát điện cấp nước cho đầu mối đập Đồng Cam với lưu lượng 120m3/s.
 
Những ngày lượng nước về hồ tăng thì nhà máy cũng tăng thời gian phát điện lên trên 10 tiếng/ngày để đảm bảo cấp nước sản xuất cho vùng hạ du. Để chủ động thời gian bơm cấp nước cho đồng ruộng hiệu quả, tiết kiệm; tận dụng tối đa nguồn nước, tránh lãng phí, trước khi vận hành chạy máy phát điện cấp nước, công ty đều có thông báo với các trạm bơm ở huyện Sơn Hòa để lấy nước. Đồng thời, đơn vị cũng phối hợp với Nhà máy Thủy điện Sông Hinh trong quy trình xả nước phát điện để việc cấp nước được thuận lợi và tăng hiệu quả chống hạn.